14 KASIM DÜNYA DİYABET GÜNÜ
Diyabet, zamanla kalbe, kan damarlarına, gözlere, böbreklere ve sinirlere ciddi hasar veren yüksek kan şekeri seviyeleri ile karakterize kronik, metabolik bir hastalıktır. Dünya çapında yaklaşık 422 milyon insan diyabet hastası olup, çoğunluğu düşük ve orta gelirli ülkelerde yaşamaktadır ve her yıl 1,5 milyon ölüm doğrudan diyabete bağlanmaktadır. Hem vaka sayısı hem de diyabet prevalansı son birkaç on yılda istikrarlı bir şekilde artmaktadır.Diyabetle yaşayan insanlar için, insülin de dâhil olmak üzere uygun fiyatlı tedaviye erişim, hayatta kalmaları için kritik öneme sahiptir. 2025 yılına kadar diyabet ve obezitedeki artışı durdurmak için küresel olarak kabul edilmiş bir hedef mevcuttur.
En yaygın olanı, genellikle yetişkinlerde vücut insüline dirençli hale geldiğinde veya yeterli insülin üretmediğinde ortaya çıkan tip 2 diyabettir. Son 30 yılda, tüm gelir seviyelerindeki ülkelerde tip 2 diyabet prevalansı çarpıcı biçimde artmıştır. Bir zamanlar jüvenil diyabet veya insüline bağımlı diyabet olarak bilinen Tip 1 diyabet, pankreasın kendi başına çok az insülin ürettiği veya hiç insülin üretmediği kronik bir durumdur. Tip 1 diyabetin belirtileri arasında sık idrara çıkma ihtiyacı, susuzluk, sürekli açlık, kilo kaybı, görme değişiklikleri ve yorgunluk sayılabilir. Bu belirtiler aniden ortaya çıkabilir.Tip 2 diyabet semptomları genellikle tip 1 diyabetin semptomlarına benzer, ancak genellikle daha az belirgindir. Sonuç olarak, hastalık ortaya çıktıktan birkaç yıl sonra, komplikasyonlar ortaya çıkmasıyla teşhis edilebilir. Bu nedenle Tip 1 diyabet şu anda önlenemez olsa da risk faktörlerinin farkında olmak önemlidir.
Tip 2 diyabeti, diyabetten kaynaklanabilecek komplikasyonları veerken ölümü önlemek için etkili yaklaşımlar mevcuttur. Bunlar, düzenli egzersiz yapmak, sağlıklı beslenmek, sigara içmekten kaçınmak ve kan basıncı ve lipitleri kontrol altına almak gibi diyabetli olup olmadıklarına bakılmaksızın herkes için iyi bir sağlığa katkıda bulunan tüm nüfus genelinde ve belirli ortamlarda (okul, ev, işyeri) politika ve uygulamaları içerir.
Diyabetle iyi yaşamanın başlangıç noktası erken teşhistir - bir kişi teşhis edilmemiş ve tedavi edilmemiş diyabetle ne kadar uzun yaşarsa, sağlık sonuçlarının o kadar kötü olması muhtemeldir. Bu nedenle, birinci basamak sağlık hizmetlerinde kan şekeri testi gibi temel teşhislere kolay erişim sağlanmalıdır. Hastalar, komplikasyonlar için periyodik uzman değerlendirmesine veya tedavisine erişebilmelidir.Bir dizi uygun maliyetli müdahale, diyabetin türü ne olursa olsun hasta sonuçlarını iyileştirebilir. Bu müdahaleler, diyet, fiziksel aktivite ve gerekirse ilaç kombinasyonu yoluyla kan şekeri kontrolü; kardiyovasküler riski ve diğer komplikasyonları azaltmak için kan basıncının ve lipidlerinkontrolü; ve erken tedaviyi kolaylaştırmak için gözlere, böbreklere ve ayaklara verilen hasar için düzenli tarama şeklinde sıralanabilir.
World HealthOrganization. Diabetes, retrievedNov. 2, 2022, fromhttps://www.who.int/health-topics/diabetes#tab=tab_1